Πώς είναι να ζεις στη Σμύρνη των αρχών του 20ού αιώνα; Πώς συμβιώνανε οι τόσο διαφορετικές μεταξύ τους εθνότητες των Τούρκων, των Ελλήνων, των Εβραίων, των Λεβαντίνων, των Αρμενίων; Γιατί η Σμύρνη θεωρούνταν το Παρίσι της Ανατολής; Πόσο έντονο ήταν το ελληνικό στοιχείο σε αυτήν την πόλη; Ποια ήταν τα ήθη και τα έθιμα των κατοίκων; Αυτά και άλλα ερωτήματα απαντώνται με αφορμή τη ζωή της Διδούς Σωτηρίου στο όγδοο βιβλίο της σειράς «Μικρές Ιστορίες για Μεγάλα Γεγονότα».

Η Διδώ Σωτηρίου (1909-2004) γεννήθηκε στον Κιρκιντζέ της Μικράς Ασίας και μετά την καταστροφή του 1922 ήρθε πρόσφυγας στον Πειραιά. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στην Αθήνα και στο Παρίσι και ξεκίνησε να εργάζεται το 1936 ως δημοσιογράφος σε διάφορα έντυπα. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής υπήρξε δραστήριο μέλος της Εθνικής Αντίστασης και αργότερα υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων. Το 1959 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα, «Οι νεκροί περιμένουν», κι έκτοτε έγραψε πολλά σημαντικά βιβλία, με κυριότερο εξ αυτών τα «Ματωμένα χώματα», ένα μυθιστορηματικό χρονικό του μικρασιατικού ελληνισμού. Η Μαριάννα Κουμαριανού διασκεύασε τα πρώτα χρόνια αυτής της πλούσιας σε λογοτεχνική και όχι μόνο δράση ζωής σε ένα κείμενο ελκυστικό για παιδιά από 10 ετών και πάνω αλλά και για μεγάλους, αφιερωμένο όχι μόνο στη Διδώ μας αλλά και ευρύτερα στον ελληνικό πολιτισμό της Μικράς Ασίας.

Στο βιβλίο ξεδιπλώνονται οι χαρούμενες στιγμές των Ελλήνων στο Αϊδίνι και τη Σμύρνη, όπου μετακόμισε η οικογένεια της Διδούς το 1917. Ιδιώματα στολίζουν το κείμενο, καταγράφονται οι αγροτικές εργασίες, τα ήθη και τα έθιμα, η ομορφιά των δύο πόλεων, ο ανάκατος πληθυσμός, τα γέλια και οι μυρωδιές. Η αεικίνητη Διδώ παρατηρεί τα πάντα, καταγράφει κάθε λέξη, κάθε συμπεριφορά, κάθε μορφή, κάθε εικόνα της Σμύρνης όπου ζει πλέον έξι χρονών παιδί και στο κείμενο παρεισφρέουν αυθεντικά λόγια της Διδούς Σωτηρίου από τα βιβλία της.

Δεκατρείς μαχαλάδες, ο καθένας με το χρώμα του και την ταυτότητά του, όλοι οι κάτοικοι όμως θέλουν να μοιάσουν στην προκοπή και στις δεξιότητες των Ελλήνων. «Ανατολή και Δύση ενώνονταν σε μια γη τόσο εύφορη που όποιος πατούσε το πόδι του εκεί δεν είχε άλλη επιλογή από το να ανθίσει. Ευλογημένος τόπος» (σελ. 47). Σχολεία, χαμάμ, δημόσια κτήρια, η συμβίωση όλων αυτών των ανθρώπων, όλα ζωντανεύουν και στήνουν χορό χαράς και ανεμελιάς. Η συγγραφέας παρασύρεται από τη μαγεία των χαμένων πλέον εικόνων, από όλα αυτά που αγωνίζεται να ζωντανέψει με την πένα της, αφήνεται και μαζί της κι εμείς. Από το 1919 όμως αρχίζουν οι σφαγές, με πρώτο θύμα το Αϊδίνι και τους ηρωικούς προσκόπους του.

Δώδεκα κεφάλαια γεμάτα με λογιών λογιών πληροφορίες για όλα τα καταστήματα, τους δρόμους, τα θέατρα, τα σχολεία, τις εκκλησίες, για τα πάντα, ένας πλούτος γνώσεων και εγκυκλοπαιδικών πληροφοριών που ανασυστήνουν μια πόλη που έχει χαθεί για πάντα. Αυτός είναι και ο σκοπός του βιβλίου, να μας γνωρίσει τη Διδώ των πρώτων της χρόνων, να μας ταξιδέψει στον τόπο όπου μεγάλωσε και στα μέρη που την επηρέασαν, να αναβιώσει μικρές και μεγάλες στιγμές του μικρασιατικού ελληνισμού και να μας γνωρίσει τη μικρασιατική άνοιξη των 100 χρόνων που κάηκε και εξαφανίστηκε για πάντα τον Σεπτέμβριο του 1922. Η εικονογράφηση του Φίλιππου Φωτιάδη, που έχει ήδη δώσει εξαίρετα δείγματα τέχνης στα προηγούμενα βιβλία της σειράς, αποτυπώνει με το δικό του στυλ τις οικογενειακές στιγμές της Διδούς Σωτηρίου ενώ αποτυπώνονται με ρεαλισμό τα τοπόσημα, τα μνημεία και οι περιοχές της Σμύρνης. Καραβάνια από καμήλες και σιδηροτροχιές δημιουργούν μπορντούρες στην κάτω μεριά αρκετών σελίδων ενώ μικρές λεπτομέρειες εμφανίζονται αναπάντεχα στολίζοντας με κομψό τρόπο το κείμενο και συνοδεύοντας τις ολοσέλιδες απεικονίσεις πόλεων, ανθρώπων, ιστορικών στιγμών που οδήγησαν με μαθηματικά ακρίβεια στον χαλασμό και στον ξεριζωμό.

Η σειρά «Μικρές Ιστορίες για Μεγάλα Γεγονότα» «είναι στραμμένη στους νεαρούς αναγνώστες και φιλοξενεί κείμενα με λογοτεχνική αφήγηση». Η κεντρική ιδέα κάθε βιβλίου είναι ένα πραγματικό γεγονός και η εξιστόρησή του οδηγεί στη μεγαλύτερη εικόνα της εποχής, των ιστορικών προσώπων και των πράξεών τους. Στο όγδοο βιβλίο της σειράς μαθαίνουμε για την καθημερινότητα της μικρής Διδούς Σωτηρίου, μιας από τις σημαντικότερες συγγραφείς της ελληνικής λογοτεχνίας, στην υπέροχη, λαμπερή και κοσμοπολίτισσα Σμύρνη με συναρπαστικό και ενδιαφέροντα τρόπο, με μια αφήγηση που ρέει και κυλάει αβίαστα, αποτυπώνοντας γεγονότα που συνοδεύονται στο τέλος του βιβλίου από σύντομο χρονολόγιο της πόλης της Σμύρνης από τα μυθικά και τα αρχαία χρόνια ως την καταστροφή, από ευρετήριο τοπωνυμίων και από βιβλιογραφία.